عبدالعلي طهماسبي نمونه ملي كشاورزي ايران:
مديران زنجيره توليد، همگي جزو پيشگامان هستند
آقاي عبدالعلي طهماسبي به دليل استفاده از فن‌آوري‌هاي نوين داخلي و طراحي خط توليد با كمترين هزينه با هدف بهره‌وري بدون افت كيفي محصول، دارا بودن آزمايشگاه مجهز براي آناليز مواد اوليه تهيه خوراك و خوراك توليد شده در كارخانه، دارا بودن سيستم Recall و برگشت مواد اوليه فاقد كيفيت، همكاري مستمر با مراكز تحقيقات و دانشگاهي و كمك به اجراي طرح‌هاي تحقيقاتي و پروژه‌هاي دانشجويي مرتبط با حوزه طيور، استفاده از كارشناسان خبره و اساتيد دانشگاهي در پست‌هاي تخصصي (علاوه بر اينكه كارآفرين نمونه شناخته شده و گريد A با كد IR از سازمان دامپزشكي دارد)، به عنوان نمونه ملي كشاورزي شناخته شده و از دست دكتر جهانگيري، معاون اول رئيس جمهور، مهندس حجتي، وزير جهادكشاورزي و دكتر ركني، معاون امور توليدات دامي تنديس و لوح دريافت نموده است.
در شرايطي كه دنيا، زنجيره‌هاي توليد را اصل قرار داده و ارزش افزوده و سلامت توليد حاصل از كار زنجيرهاي و برنامه‌ريزي براي تنظيم بازار مي‌باشد، توليد براي صادرات عامل برتري اقتصادي كشورها نسبت به هم است. مدتي است كه رسماً صادرات گوشت مرغ آغاز و اين اميد را در كشور ايجاد كرده كه در صورت حمايت جدي از مديران زنجيره و اختصاص مشوق هاي صادراتي و مشاركت دادن آنها در تصميم‌سازي و سپردن امر تنظيم بازار به آنها، كشور از رشد مناسبي برخوردار شده و نوسانات قيمت و عرضه و تقاضا به حداقل برسد.
مسلماً مديراني كه زنجيره توليد را بنا مي‌نهند علاوه بر شايستگي‌هاي فردي، تجربه كاري و توانمندي مديريتي، مي‌بايستي سرمايه هنگفت حاصل زندگي خود را در اين مسير قرار دهند. زنجيره اي كه گسترش آن ميتواند علاوه بر امنيت غذايي موجب ايجاد اشتغال مولد براي هزاران نيرو، ارزآوري مناسبي نيز داشته باشد.
از طرفي شركت هاي زنجيره مراحل مختلف توليد را در اختيار گرفته و هر لحظه از هر كجاي اين مسير ميتواند ميزان توليد را تنظيم كند. با توجه به شاخصه‌هاي مديريتي نامبرده و به جهت مديريت زنجيره توليد گوشت مرغ در گروه ساوانا به سراغ آقاي عبدالعلي طهماسبي، بنيانگذار گروه توليدي ساوانا و يكي از فعالان زنجيره توليد گوشت مرغ در ايران رفتيم تا از وضعيت اين شركت و ارزيابي آن در كشور آگاه شويم.
عبدالعلي طهماسبي، بيش از دو دهه است كه در زمينه‌ي استقرار زنجيره توليد و كارآفريني با هدف ايجاد اشتغال و امنيت غذايي در كشور به فعاليت مي‌پردازد.
وي اينك علاوه بر مديريت زنجيره توليد در مزرعه خود، به چندين واحد مرغداري در منطقه نيز خدمات زنجيرهاي را ارائه مي‌دهد. طهماسبي كه عهده‌دار توليد حدود 50 هزار تن گوشت مرغ در كشور است، در حال حاضر فقط در گروه ساوانا موجبات اشتغال بي شمار افراد را با هدف رفع بي كاري در منطقه فراهم آورده و ضمن سرمايه گذاري وسيع در اين صنعت (كشتارگاه مجهز و تمام اتوماتيك اين زنجيره در مرداد 95 افتتاح مي‌شود) تمام هستي و عمر و جواني خود را صرف خودكفايي كشور نموده تا الگوي موفقي در اين صنعت باشد.
از نظر شما ضرورت ايجاد زنجيره در چه مواردي خلاصه مي‌شود؟
در فعاليت‌هاي پراكنده، از توليد جوجه يكروزه گرفته تا تهيه خوراك، سالن‌هاي پرورش، دارو و دامپزشك، كشتارگاه و … هر كدام هزينه‌هاي واسط فراواني را بر جاي مي‌گذارد كه در نهايت پول اضافي از جيب توليدكننده و مصرف‌كننده خارج مي‌كند. بنابراين زماني زنجيره ضرورت پيدا مي‌كند كه ما بخواهيم ضمن تنظيم بازار عرضه و تقاضا، قيمت تمام شده را كاهش و به موازات آن كيفيت كالا را افزايش دهيم. نداشتن زنجيره در هر بخشي از توليد، يك سري هزينه‌هاي اضافي را به سرمايه‌گذار تحميل مي‌كند كه اين موضوع در شرايط تحريم بيش از پيش نمايان بود. اكنون يكي از مشكلاتي كه واحدهاي پرورش مرغ با آن درگير هستند بحث تأمين نهاده‌ها از كشورهاي ديگر است. به دليل اينكه چنين نهاده‌هايي اغلب از كشورهاي دور دست به ايران وارد مي‌شود وزارت جهاد كشاورزي بايد تدبيري بينديشد تا توليدكننده‌ها با وام‌هاي كم بهره بانكي داخلي، استفاده از يوزانس براي واردات نهاده‌ها، بتوانند تا حدودي اين معضل را حل كنند. اين حمايت از زنجيره‌ها نقطه عطفي است كه در نهايت بازار را رونق خواهد بخشيد. اكنون بايد پذيرفت كه زنجيره‌هاي ما، بيشتر شبه زنجيره هستند و با اين موضوع و سطح ايده‌آل آن فاصله اندكي دارند و به زودي تكميل خواهند شد. اين در حالي است كه همين زنجيره‌ها در صورت حمايت، مي‌توانند قوي، استوار و با اراده عمل كرده و حتي به مرحله‌اي ارتقاء پيدا كنند كه نهاده‌ها، افزودني‌ها، واكسن‌ها و داروها را نيز به صورت مستقيم از توليدكننده يا واردكننده اصلي تهيه و تامين نمايند.
دولت و نهادهاي تصميم‌ساز چگونه مي‌توانند در تقويت زنجيره‌ها و افزايش اشتغال كمك كنند؟
نظام مهندسي كشاورزي و نظام دامپزشكي كه بازوهاي اجرايي وزارت جهادكشاورزي و سازمان دامپزشكي هستند بايد نگاه ويژه و جدي نسبت به كارآفرينان زنجيره با هدف ارتقاء بهداشت محصولات توليدي، همراه با كاهش قيمت تمام شده و گريز از تحميل هزينه هاي اضافي داشته باشند. اكنون تعداد زيادي از فارغ‌التحصيلان كشور دانش آموخته كشاورزي و دامپزشكي هستند.
ما افتخار مي‌كنيم كه بتوانيم تعداد بيشتري از اين افراد را به همكاري دعوت نموده و از علم و دانش آنها استفاده كنيم، نه اينكه تنها از امضاء و مدرك آنها استفاده شده و خودشان در صنف ديگري مشغول به كار يا بيكار باشند، اين يعني اتلاف سرمايه‌هاي كشور. اين دو نظام مي‌توانند با شناسايي و معرفي فارغ‌التحصيلان زبده و كارآزموده به زنجيره‌هاي تشكيل شده در كشور، هم در بخش اشتغال گامي مؤثر بردارند و هم با تخصصي شدن فعاليت‌ها در زنجيره، توليدات را كيفي‌تر و با هزينه‌هاي كمتر به بازار برسانند. بهتر آن بود كه دامپزشكان و مهندسان مجرب در مجموعه‌هاي زنجيرهاي فعاليت كنند و با علم روز، ميزان مصرف آنتي بيوتيك‌ها را به مرز صفر رسانده و حداكثر بهره‌وري را در واحد پرورشي ايجاد نمايند؟ بنابراين بايد از اين پتانسيل‌ها در كشور به نحو احسن استفاده كرد. بانك‌ها و صندوق‌هاي توسعه، نهادهاي پولي و بانكي مي‌توانند طي مصوبه‌اي تسهيلات كم بهره و تشويقي و با اولويت اول در اختيار زنجيره‌ها قرار دهند. دولت در اين راستا ميتواند مديريت توليد براي صادرات ، برندسازي، تنظيم بازار و تعادل بين عرضه و تقاضا را به زنجيره‌ها بسپارد و امنيت غذايي ايجاد نمايد و …
از نظر شما كه دو دهه پيش حركت در قالب زنجيره را آغاز كرديد، ضرورت ايجاد زنجيره را چگونه دريافتيد؟
هر پديده‌اي زمان بلوغ خودش را دارد و زنجيره‌هاي توليد گوشت مرغ در كشور نيز از اين قاعده مستثني نيستند. به نظر مي‌رسد اكنون زمان آن فرا رسيده و در مرحله‌اي قرار داريم كه اين نياز به شدت احساس مي‌شود. ضمن اينكه در گذشته در برخي موارد، دولت يارانه پرداخت مي‌كرد و اين يارانه در جاهاي ديگر (غير از مسير واقعي) مصرف مي‌شد كه اكنون وضعيت بسيار متفاوت است. توليدكننده گوشت مرغ امروز بايد روي پاي خود بايستد، ضمن اينكه لازم است از حمايت‌هاي مستقيم دولت و مشوق‌هاي لازم نيز بهره‌مند شود. شكي نيست كه پتانسيل توليد گوشت مرغ كشور 2 برابر نياز داخل است. بنابراين وقتي بيش از اندازه توليد مي‌شود و امكان صادرات نيز وجود ندارد، مي‌گويند توليد نكنيد اما سؤال اينجاست كه يك واحد با چنين سرمايه‌گذاري سنگيني كه انجام داده اگر توليد نكند چگونه ميتواند هزينه‌هاي اقساط و بهره‌هاي سنگين بانكي و زندگي شخصي و حقوق پرسنل را تامين نمايد؟ انجمن جوجه يكروزه كشور و تشكل هاي مربوطه با كمك دولت بايد در كوتاه‌مدت كنترل توليد و در درازمدت فرصت‌هاي جديد و بازار مصرف در داخل (با فرهنگ‌سازي و تبليغ) و خارج (با كسب بازار صادراتي) ايجاد نمايد تا هم از پتانسيل توليد داخل كشور استفاده گردد و هم اشتغال‌زايي صورت پذيرد و از سرمايه‌گذاري به نحو مطلوب استفاده شود. اينجاست كه زنجيره توليد ميتواند به كمك توليدكننده آمده و در نوسانات بازار، توليد را حفظ كرده و خود را با شرايط منطبق كند. خوشبختانه افرادي كه مجوز فعاليت زنجيرهاي دارند و كار مي‌كنند همگي جزو پيشگامان اين عرصه بوده و تجربه‌هاي خوبي در اين زمينه دارند. البته مجوزها را معاونت وزارت جهاد كشاورزي صادر كرده و كار اجرايي آن با نظام مهندسي كشاورزي خواهد بود و تاكنون چندين مجوز صادر شده است.
پيشنهاد مشخص شما براي كاهش هزينه‌ها چيست؟
به نظر من توليدكنندگان اين بخش نبايد متحمل بهره‌هاي سنگين شوند، اگر از كمبود منابع داخلي رنج مي‌بريم بهتر است از منابع خارجي (اعتباري، يوزانس و …) استفاده كنيم؛ به عبارتي شايد فرصت‌هاي مالي كشورهاي خارجي بتواند براي تشويق بانك‌هاي داخلي در كاهش بهره مؤثر باشد. اين شيوه ميتواند كاهش قيمت تمام شده را در پي داشته و توليدات ما، قدرت رقابت در بازار‌هاي جهاني پيدا كند، ضمن اينكه توليد گوشت مرغ تحت پوشش زنجيره حداقل 20 درصد ارزانتر شده و كيفيت نيز به مراتب بالاتر مي‌رود.
دكتر ركني معتقد است كه بايد سهم زنجيره‌ها در توليد مرغ هر سال 5 درصد افزايش يابد، آيا اين امكان‌پذير است؟
اين كار شدني است، مشروط به اينكه زنجيره‌ها در مسير تعريف شده گام بردارند. خوشبختانه نگاه مديران ارشد نسبت به اين موضوع تغيير كرده و در اين راه تا جايي كه بتوانند از توليدكننده حمايت مي‌كنند. البته از شخص وزير جهاد كشاورزي انتظار مي‌رود كه توجه جدي‌تري به بخش كشاورزي (به خصوص زنجيره‌هاي توليد) داشته باشد، زيرا يكي از اركان استقلال و امنيت غذايي، اقتصاد قوي و پويا است و كشاورزي نيز يكي از پايه‌هاي اقتصادي كشور محسوب مي‌شود.
ضمن اينكه بايد پس از اين، زنجيره‌ها در نمايشگاه‌هاي بين‌المللي نيز با حمايت و يارانه‌هاي دولت به طور كامل معرفي شوند تا كشورهاي همسايه نسبت به موضوع شناخت پيدا كرده و برند مربوطه را به خوبي بشناسند.
